ଆଜି ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ସାହୁ (୩ ଅକ୍ଟୋବର ୧୮୯୦ – ୮ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୩) ମହାନ୍ ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, ପ୍ରବୀଣ ସାରସ୍ବତ ସାଧକ, କବି, ସାମ୍ବାଦିକ, ସମାଜସେବୀ, ସଂସ୍କାରକ, ଐତିହାସିକ ଓ ରାଜନୀତିଜ୍ଞ ଙ୍କ ୧୩୬ ତମ ପବିତ୍ର ଜୟନ୍ତୀ ଦିବସ । ବାଲେଶ୍ୱର ନିକଟସ୍ଥ ମଣିଖମ୍ବ ଗ୍ରାମର କ୍ଷେତ୍ରମୋହନ ସାହୁଙ୍କର ସେ ଏକମାତ୍ର ସନ୍ତାନ ଥିଲେ । ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା ପରେ ସେ ଏକାଧିକ ବିଷୟରେ ଏମ୍.ଏ. ଓ ଏଲ୍.ଏଲ୍.ବି. ପାସ କରିଥିଲେ ।

ପୁରୀର ଭିକ୍ଟୋରିଆ କ୍ଳବ ହୋଟେଲରେ ଜଣେ ପରିଚାଳକ ଭାବେ ସେ ନିଜ କର୍ମମୟ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଅଳ୍ପ କିଛି ଦିନ ପରେ ସେ ଚାକିରି ଛାଡି, ଶିକ୍ଷକତା କରିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କର ଜନଜାତି ସମ୍ପର୍କୀୟ ଲେଖା ଯୋଗୁ ଖ୍ୟାତିପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ଜନଜାତିଙ୍କର ପୁରୁଷ ପୁରୁଷ ଧରି ଚଳିଆସୁଥିବା ମୂଖନିସୃତ କାହାଣୀରେ ସ୍ୱର୍ଗ, ନର୍କ, ସୃଷ୍ଟି ଓ ମୃତ୍ୟୁ ବିଷୟରେ ସେ ଲେଖିଚାଲିଥିଲେ ।

ଓଡ଼ିଶାର ଗ୍ରାମ୍ୟ ନାଚ ତଥା ସଙ୍ଗୀତ, ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା, ସାହିତ୍ୟ ଓ ସଂସ୍କୃତି ସହ ଓତଃପ୍ରୋତ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ ଥିଲେ ଓ ତାହାର ଉନ୍ନତି ଓ ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱ ନିମନ୍ତେ କାମ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଛଡା ହିନ୍ଦୀ, ବଙ୍ଗଳା ଓ ସଂସ୍କୃତରେ ମଧ୍ୟ ଲେଖା ଲେଖି କରୁଥିଲେ । ଗଳ୍ପ ମଧ୍ୟରେ ବୀଣା, ସୁଲତା, କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ରୁମ୍, କବିତା ମଧ୍ୟରେ ପଶର ଓ ସାମାଜିକ ଗଳ୍ପ “ସ୍ପ୍ରିଙ୍ଗ ଅଫ୍ ଦି ସୋଲ୍ “ତାଙ୍କୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଆଣିଥିଲା ।

ଓଡ଼ିଆ ଖବରକାଗଜ ସହକାର ଓ ଇଂରାଜୀ ଖବରକାଗଜ ଷ୍ଟାର ଅଫ୍ ଉତ୍କଳରେ ଧାରାବାହିକ ଭାବେ ଆଲେଖ୍ୟ ପ୍ରକାଶ କରି ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲେ । ଅସ୍ପୃଶ୍ୟପ୍ରଥା ଓ ମହିଳାମାନଙ୍କ ଦୁର୍ଗତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ସେ ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ ଭାବେ କାମ କରୁଥିଲେ ।ସେ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭାକୁ ୧୯୪୭ ମସିହାରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ଓ ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରଣୟନ ସଭା ( କନ୍‌ସ୍ଟିଚୁଏଣ୍ଟ ଆସେମ୍ଲି)ର ସେ ସଭ୍ୟ ଥିଲେ ।

ସେ ତାଙ୍କର ଅଗ୍ନିବର୍ଷୀ ସାରଗର୍ଭକ ଭାଷଣଦ୍ୱାରା ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନର ଚିଠା ପ୍ରସ୍ତୁତ ବେଳେ ଯୁକ୍ତି କରି କହିଥିଲେ ଯେ ତାହା ବିପଦଜନକ ଓ ବିପରୀତଧର୍ମୀ ଥିଲା ଯାହାକୁ ବାହାର ନ କଲେ ଭାରତକୁ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଖଣ୍ଡ ବିଖଣ୍ଡ କରିଦେବ ଓ ଏହି ଯୁକ୍ତିକୁ ବି. ଆର୍. ଆମ୍ବେଦକର ମଧ୍ୟ ମାନିଥିଲେ ସତ୍ୟ ମାତ୍ର ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିନଥିଲେ ।

ମାନବ ସେବାକୁ ମାଧବ ସେବା ଭାବେ ବ୍ରତ ଗ୍ରହଣ କରି ସମଗ୍ର ଜୀବନ ଦୁଃଖ, ନିର୍ଯ୍ୟାତନା ରେ ବିତାଇ ଥିଲେ । ଛାତ୍ରାବସ୍ଥାରୁ ଜାତିପ୍ରଥା ବିରୋଧରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ସମାଜ ସଂସ୍କାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ପଇତାକୁ ଏପରି ବାଖ୍ୟା କରିଥିଲେ ଯେ : “ପଇତାର ଛଅ ଖିଅ, ଛଅଟି ଗୁଣର ପ୍ରତୀକ , ତାହା ହେଲା ଯଜନ, ଯାଜନ, ଅଧ୍ୟୟନ, ଅଧ୍ୟାପନା, ଦାନ ଓ ପ୍ରତିଗ୍ରାହ । ଯାହାର ଏହି ଗୁଣ ଥିବ, ସେ ପଇତା ପକେଇ ପାରିବ ।”

ସନ ୧୯୫୫ ମସିହାରେ ସାହିତ୍ୟ ଓ ଶିକ୍ଷା ବିଷୟରେ ତାଙ୍କର ଦାନ ନିମନ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ଉପାଧିରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା । ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସ ଉପରେ ତାଙ୍କର କାମ ନିମନ୍ତେ ତାଙ୍କୁ ଇତିହାସ ରଥ କୁହାଯାଉଥିଲା । ସେ ଏସିଆଟିକ୍ ସୋସାଇଟିର ସଭ୍ୟ, ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମିର ସଭାପତି ଓ ସର୍ଭାଣ୍ଟ ଅଫ ଇଣ୍ଡିଆ ସୋସାଇଟିର ସଭ୍ୟ ଥିଲେ ।

କଟକରେ ତାଙ୍କ ନାମରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ସାହୁ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି । ଏହି ମହାତ୍ମାଙ୍କ ଆଜି ପବିତ୍ର ଜୟନ୍ତୀ ଅବସରରେ ତାଙ୍କର ଅମ୍ଲାନ ଅମୃତ ସ୍ମୃତି ପ୍ରତି କୋଟି କୋଟି ପ୍ରଣାମ ଜଣାଉଛି , ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳଜନନୀ।

ଭାରତର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସବୁ ରାଜ୍ୟର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ, ବିଭିନ୍ନ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଗତକାଲି ଲେଖିଲେ ଶାସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ୧୨୧ ତମ ଓ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ୧୫୬ ତମ ଜନ୍ମତିଥିରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି । ଏହା କେଉଁ ଗଣିତ ପାଠ ?

ଲାଲ ବାହାଦୂର ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ (ଶାସ୍ତ୍ରୀ) ଙ୍କ ଜନ୍ମ ଅକ୍ଟୋବର ୨, ୧୯୦୪ । ସେହିପରି ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଜନ୍ମ ମଧ୍ୟ ଅକ୍ଟୋବର ୨ ତାରିଖରେ ଏବଂ ମସିହା ହେଉଛି ୧୮୬୯ ।

୧୯୦୪ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଥିବା ଶାସ୍ତ୍ରୀ ବଞ୍ଚିଥିଲେ ତାଙ୍କୁ ୨୦୨୫, ଅକ୍ଟୋବର ୧ ତାରିଖ , ରାତି ୧୨ ଟା ପରେ ହୋଇଥାନ୍ତା କି ନାହିଁ ୧୨୬ ? ଅତଏବ ୧୨୬ ତମ ଜୟନ୍ତୀ । ହଁ, ହୋଇପାରିବ ୧୨୫ ତମ ପୂର୍ତ୍ତି ଜନ୍ମ ବାର୍ଷିକୀ । ଜନ୍ମ ରେ ଗୋଟିଏ ସଂଖ୍ୟା ମିଶାଣ, ମୃତ୍ୟୁରେ ଫେଡାଣ, ଏହାହିଁ ଗଣିତ । ଏହି ଆଧାରରେ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ୧୫୭ ତମ ଜନ୍ମତିଥି ହେବା କଥା ।

ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ଜନ୍ମ ଶତବାର୍ଷିକୀ ୨୦୧୭ ରେ ପାଳନ ସମୟରେ ଆମେ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଥିଲୁ ଯେ ମାର୍ଚ୍ଚ ୫, ୧୯୧୬ ରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ଙ୍କ ଜନ୍ମ ଶତବାର୍ଷିକୀ ମାର୍ଚ୍ଚ ୫ ,୨୦୧୫ ରୁ ୨୦୧୬, ମାର୍ଚ୍ଚ ୪ ତାରିଖ ମଧ୍ୟରେ ପାଳନ କରାଯିବା କଥା । ସେତେବେଳେ କୁହାଗଲା , ଘୋଷଣା ତ ହୋଇସାରିଛି, ମଲା ଘୋଡ଼ା ର ଟାଙ୍କ ଗଣା କାହିଁକି ? ତର୍ଜମା ନ କରି ସିଧା ଫେଡି ଦେଇ ତଳିଆ କର୍ମଚାରୀ ଯାହା ନଥି ଦାଖଲ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ରାଷ୍ଟ୍ରପତି, ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବାର୍ତ୍ତା ଦେବା ଅର୍ଥ ,ଭୁଲ ଉପରେ ଠିକ୍ ର ମୋହର ମାରିବା । ଶାସ୍ତ୍ର କୁହେ ସମାଜର ବଡ଼ବଡ଼ିଆ ମାନେ ଯାହା କରନ୍ତି, ତାହା ଲୋକେ କରିଥାନ୍ତି । ଠିକ୍ ଭାବେ ଶ୍ଲୋକ ଟି ମନେ ପଡୁନି , ବୋଧେ ଏୟା ଯେ ” ଯଦା ଯଦାଚରତି ଶ୍ରେଷ୍ଠଃ , ତଦାନୁଲୋକାନୁବର୍ତ୍ତତେ ” ।

ଏହି ନ୍ୟାୟ ରେ ଅନେକ ଜୟନ୍ତୀ ସଭାରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ସୂଚନା ଲେଖନ ବା ବ୍ୟାନର ରେ ଭୁଲ୍ ଲେଖା ପ୍ରକାଶ ପାଇ ଆସୁଛି । ଅଧୁନା ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଚଟପଟିଆ ସଂସ୍କୃତି ଗଭୀର ଭାବେ ପ୍ରଭାବ ବିସ୍ତାର କରି ଚାଲିଛି, ଯାହା କୁ ଇଂରାଜୀରେ କୁହାଯାଏ ଫାଷ୍ଟ ଫୁଡ୍ କଲଚର । ଗାଇ ପାଳ,ଘାସ,କୁଣ୍ଡା କୋଳଥ ଦିଅ, ଗୁହାଳ ସଫା କର, ଖିର ଦୁଅଁ , ଏତେ କଷ୍ଟ କାହିଁକି, ଓମଫେଡ ଅଛି । ସେହିପରି ସଂସ୍କୃତି ର ଇଂରାଜୀ ଅର୍ଥ କଲଚର ନୁହେଁ କି ବାର୍ଷିକ ଆୟ ବ୍ୟୟ ସାମ୍ଭାବ୍ୟ ଅଟକଳ ଅର୍ଥ ବଜେଟ ନୁହେଁ , ଏହିପରି ଅନେକ କୁନ୍ଥାଣ ଅନୁବାଦ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନେକ ଆଲେଖ୍ୟ ଆଲୋଚନା କରି ଆସୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାହାର ସାମାନ୍ୟତମ ପ୍ରଭାବ ପଡିନାହିଁ , ଏହା ସତ୍ୟ ମାତ୍ର, ଆଗାମୀ ଦିନରେ ନିଶ୍ଚିତ ପଡିବ ।

୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଆମେ ” ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ” ସମ୍ବୋଧନ କରିଆସୁଥିବା ସମୟରେ ବହୁ ଥଟ୍ଟା ମଜା ର ସମ୍ମୁଖିନ ହୋଇଚୁ,ହୋଇଛୁ ମଧ୍ୟ ଲଜ୍ଜିତ । ୩୮ ବର୍ଷ ପରେ ତାହା ରାଜ୍ୟ ସଙ୍ଗୀତର ମାନ୍ୟତା ପାଇଛି । ସତ୍ୟ କୁ ଦିନେ ନା ଦିନେ ସମସ୍ତେ ଗ୍ରହଣ କରିବେ । ଭାରତ ଗୌରବ ମଧୁସୂଦନ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଓଡିଶା ଦେଖି ନ ପାରିବା ଭଳି , ହୁଏତ ଆମ ଜୀବଦ୍ଦଶାରେ ହୋଇ ନପାରେ । ଶୁଭ ସକାଳରେ ମାର୍ମିକ ବେଦନା ବନ୍ଧୁ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବଣ୍ଟନ କରି ଆମେ ଟିକିଏ ହାଲୁକା ଅନୁଭବ କରୁଥିବା ବେଳେ ସକଳ ବନ୍ଧବର୍ଗଙ୍କ ସପରିବାର ବର୍ଗଙ୍କ ସକଳ ସୁମନାସ ପ୍ରାର୍ଥନାନ୍ତେ ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ, ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ।