ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍‌ : “ଭାରତର ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା କବଚ”

October 17, 2025 · By R P 1 min read
ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍‌ : “ଭାରତର ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷା କବଚ”

ଗ୍ରାହକମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଚ୍ୟାନେଲ ମାଧ୍ୟମରେ ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍‌ରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଭିଯୋଗ ପଞ୍ଜିକରଣ କରିପାରିବେ। ଗ୍ରାହକମାନେ ଏବେ ଅନେକ ସୁବିଧାଜନକ ଚ୍ୟାନେଲ ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଭିଯୋଗ ପଞ୍ଜିକରଣ କରିପାରିବେ। ସେମାନେ ଟୋଲ୍-ଫ୍ରି ନମ୍ବର ୧୮୦୦ ୧୧ ୪୦୦୦ କିମ୍ବା ୧୯୧୫ କୁ କଲ୍ କରି ଏଜେଣ୍ଟଙ୍କ ସହିତ ସିଧାସଳଖ କଥା ହୋଇ ପାରିବେ। ପୋର୍ଟାଲ୍ consumerhelpline.gov.in ରେ ପଞ୍ଜିକରଣ କରି ମଧ୍ୟ ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ କରାଯାଇପାରିବ। ଏହା ସହିତ, ଗ୍ରାହକମାନେ ୮୮୦୦୦୦୧୯୧୫ କୁ ଏସଏମଏସ୍ ପଠାଇପାରିବେ, ହ୍ବାଟସଆପ୍ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ, କିମ୍ବା ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ (ଏନସିଏଚ୍) ମୋବାଇଲ୍ ଆପ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ କରିପାରିବେ। ଏହି ସେବା ଉମଙ୍ଗ ଆପ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ, ଯାହା ଗ୍ରାହକଙ୍କ ଚିନ୍ତାକୁ ଦକ୍ଷତାର ସହିତ ସମାଧାନ କରିବା ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରେ।

ଏହା ସହିତ, ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ମତାମତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରଚଳନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କୁ https://consumerhelpline.gov.in/public/feedback ମାଧ୍ୟମରେ ପରାମର୍ଶ ବାଣ୍ଟିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ। ପ୍ରାପ୍ତ ମତାମତକୁ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଭାବରେ ସମୀକ୍ଷା ଏବଂ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯାଏ, ଯାହା ଗ୍ରାହକଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ନିରନ୍ତର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଇନପୁଟ୍ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ।

ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ଗ୍ରାହକ ଅଧିକାରକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ଏବଂ ନ୍ୟାୟପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସାୟିକ ଅଭ୍ୟାସଗୁଡ଼ିକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଭାବରେ ନିଜକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଛି। ସମୟୋଚିତ ଅଭିଯୋଗ ସମାଧାନ ପ୍ରଦାନ କରି, ଗ୍ରାହକ, କମ୍ପାନୀ ଏବଂ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗକୁ ସହଜ କରି ଏବଂ ଅଧିକ ଦକ୍ଷତା ପାଇଁ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାର ଉପଯୋଗ କରି, ଏନସିଏଚ୍ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ଲମ୍ବା ଆଇନଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ବିନା ନ୍ୟାୟ ପାଇବା ପାଇଁ ସଶକ୍ତ କରିଥାଏ। ଏହାର ସକ୍ରିୟ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରେ, ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ବିଶ୍ୱାସ ସୃଷ୍ଟି କରେ ଏବଂ ଦାୟିତ୍ୱର ସଂସ୍କୃତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ। ଏହାକୁ ଭାରତର ଗ୍ରାହକ ସୁରକ୍ଷା ଢାଞ୍ଚାରେ ଏକ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ଉପକରଣ କରିଥାଏ।

ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ସୁବିଧା ୨୦୨୫ ଜୁଲାଇରେ ୭,୨୫୬ଟି ଗ୍ରାହକ ଅଭିଯୋଗର ସମାଧାନ କରି ୨.୭୨ କୋଟି ଟଙ୍କା ଫେରସ୍ତ କରିଛି।

ଇ-କମର୍ସ ୧.୩୪ କୋଟି ଟଙ୍କାର ରିଫଣ୍ଡ ସମ୍ପର୍କିତ ଅଭିଯୋଗ ସମାଧାନରେ ଶୀର୍ଷରେ ଅଛି।

ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ୩,୯୮୧ଟି ଜିଏସଟି ସଂସ୍କାର ୨୦୨୫ ସମ୍ବନ୍ଧିତ କଲ୍ ଗ୍ରହଣ କରିଛି; ଏଥିରେ ୩୧ ପ୍ରତିଶତ ଓ ପ୍ରଶ୍ନ ଏବଂ ୬୯ ପ୍ରତିଶତ ଅଭିଯୋଗ ରହିଛି। 

କଲ୍ ପରିମାଣ ଦଶ ଗୁଣରୁ ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ୨୦୧୫ ଡିସେମ୍ବରରେ ୧୨,୫୫୩ରୁ ୨୦୨୫ ଡିସେମ୍ବରରେ ଏହା ୧,୫୫,୧୩୮କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।

ମାସିକ ଅଭିଯୋଗ ପଞ୍ଜୀକରଣର ହାରାହାରି ସଂଖ୍ୟା ୨୦୧୭ରେ ୩୭,୦୬୨ରୁ ୨୦୨୫ରେ ୧,୭୦,୫୮୫କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।

୧୬.୧୦.୨୦୨୫ : ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍‌ ହେଉଛି ଗ୍ରାହକ ବ୍ୟାପାର ବିଭାଗର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପ ଯାହା ଗ୍ରାହକମାନଙ୍କୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିବା ସହିତ ଅଭିଯୋଗ ସମାଧାନ କରେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଅଧିକାର ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ଏହା ପୋର୍ଟାଲ୍‌ consumerhelpline.gov.in ମାଧ୍ୟମରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ। ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଗ୍ରାହକ, ସରକାରୀ ସଂସ୍ଥା, ନିୟାମକ, ଲୋକପାଳ, କମ୍ପାନୀ ଏବଂ କଲ୍ ସେଣ୍ଟରଗୁଡ଼ିକୁ ଏକ ସିଷ୍ଟମରେ ଏକତ୍ରିତ କରେ।

ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ, ଗ୍ରାହକମାନେ ଅନଲାଇନରେ ଅଭିଯୋଗ ପଞ୍ଜୀକରଣ କରିପାରିବେ ଏବଂ ମାମଲା-ପୂର୍ବ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସମାଧାନ ଖୋଜିପାରିବେ। ଯଦି ସେମାନେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ରୁହନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଗ୍ରାହକ କମିଶନଙ୍କ ପାଖକୁ ଯିବାର ବିକଳ୍ପ ରହିଛି। ଏହି ପୋର୍ଟାଲ୍‌ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ସୁରକ୍ଷା ସହିତ ସେମାନଙ୍କର ଦାୟିତ୍ୱ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେବା ପାଇଁ ଏକ ଜ୍ଞାନ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ।

ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାର ଉପଯୋଗ କରି ହେଲ୍ପଲାଇନ୍‌ର ପହଞ୍ଚ ଏବଂ ଦକ୍ଷତାକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି। କଲ୍ ପରିମାଣ ଦଶ ଗୁଣରୁ ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ୨୦୧୫ ଡିସେମ୍ବରରେ ୧୨,୫୫୩ରୁ ଏହା ୨୦୨୪ ଡିସେମ୍ବରରେ ୧,୫୫,୧୩୮ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରତି ମାସରେ ଏକ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଅଭିଯୋଗ ପାଉଛି ଯାହା ବର୍ଦ୍ଧିତ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ମାସିକ ଅଭିଯୋଗ ପଞ୍ଜିକରଣର ହାରାହାରି ସଂଖ୍ୟା ୨୦୧୭ରେ ୩୭,୦୬୨ରୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୨୦୨୫ରେ ୧୭୦,୫୮୫ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଡିଜିଟାଲ ମୋଡ୍ ପ୍ରଚଳନ ସହିତ, ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ରେ ପ୍ରାୟ ୬୫ ପ୍ରତିଶତ ଗ୍ରାହକ ଅଭିଯୋଗ ଅନଲାଇନ୍ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ଚ୍ୟାନେଲ ମାଧ୍ୟମରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଛି। ହ୍ୱାଟ୍ସଆପ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଅଭିଯୋଗ ପଞ୍ଜୀକରଣ ୨୦୨୩ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ୩ ପ୍ରତିଶତରୁ ୨୦୨୫ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ୨୦ ପ୍ରତିଶତରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଦେଖାଇଛି।

ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଜୁଲାଇ ୨୦୨୫ ରେ, ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ସଫଳତାର ସହ ୨୭ଟି ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୭,୨୫୬ ଟି ଗ୍ରାହକ ଅଭିଯୋଗର ସମାଧାନ କରି ୨.୭୨ କୋଟି ଟଙ୍କା ରିଫଣ୍ଡ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା, ଯେତେବେଳେକି ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫ ରେ ୧,୦୭୯ ଟି ଗ୍ରାହକ ଅଭିଯୋଗର ସମାଧାନ ସହିତ ୬୨ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ରିଫଣ୍ଡ ହୋଇଥିଲା। ଜୁଲାଇ ୨୦୨୫ ରେ ଇ-କମର୍ସ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସର୍ବାଧିକ ରିଫଣ୍ଡ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଭିଯୋଗ ଆସିଥିଲା, ୩,୫୯୪ ଟି ମାମଲା ସହିତ ୧.୩୪କୋଟି ଟଙ୍କା ରିଫଣ୍ଡ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ପରେ ଯାତ୍ରା ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ର ଆସିଥିଲା, ଏବଂ ୩୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଫେରସ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା।

କନଭର୍ଜେନ୍ସ ପଦକ୍ଷେପ ଅଧୀନରେ, କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଏବଂ ମାଗଣାରେ ଜାତୀୟ ଗ୍ରାହକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ସହିତ ସହଭାଗୀତା କରନ୍ତି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଗ୍ରାହକଙ୍କ ଅଭିଯୋଗର ଶୀଘ୍ର ଏବଂ ସୌହାର୍ଦ୍ଦପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଧାନ ନିଶ୍ଚିତ ହୁଏ। ଅଭିଯୋଗଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରକୃତ ସମୟରେ ପଠାଯାଏ ଏବଂ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ୩୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତର ଦେବାର ଆଶା କରାଯାଏ।






Read Next